Trądzik odwrócony (hidradenitis suppurativa, HS) jest przewlekłą, nawrotową chorobą zapalną, która atakuje zewnętrzne obszary skóry, takie jak pachy, okolice podsutkowe u kobiet i pachwiny. To bolesna dolegliwość, prowadząca nierzadko do permanentnych zmian w postaci blizn oraz przetok. Zwykle rozpoczyna się po okresie dojrzewania i charakteryzuje się głębokimi zmianami zapalnymi w okolicach gruczołów apokrynowych. Częstość występowania trądziku odwróconego w populacji ogólnej wynosi około 1%, przy czym choroba częściej (4:1) dotyka kobiet niż mężczyzn z predyspozycjami genetycznymi oraz hormonalnymi (nadmiar androgenów).
HS początkowo objawia się jako stan zapalny wokół mieszka włosowego, w którego efekcie dochodzi do rozszerzenia, a następnie pęknięcia mieszka. Tworzą się bolesne guzki oraz głębokie ropnie, doprowadzające do powstawania przetok i blizn. Ta sekwencja przebiegu choroby jest typowa dla większości pacjentów.
Z uwagi na fakt, że trądzik odwrócony może przyjmować postać ropni, zapalenia mieszków włosowych, ziarniniaka ropotwórczego, zaskórników, przetok, blizn i bliznowców, do klasyfikacji zmian chorobowych wykorzystuje się trójstopniową skalę Hurleya.
- stadium I: występuje jeden lub więcej oddzielnych ropni, ale brak przetok lub bliznowacenia.
- stadium II: występuje jeden lub więcej pojedynczych ropni, tworzą się również przetoki i zbliznowacenia.
- stadium III: dochodzi do wspólnego występowania zmian skórnych w połączeniu z obecnością przetok, ropni oraz blizn mostkowatych.
Trądzik odwrócony może mieć poważne konsekwencje, ale przede wszystkim negatywnie wpływa na jakość życia pacjenta. Wdrożenie leczenia jest w przypadku HS konieczne, ale dostępne obecnie możliwości są dość ograniczone, a ponadto brak wyczerpujących badań w zakresie bezpiecznych i skutecznych terapii.
Leczenie farmakologiczne obejmuje antybiotyki do stosowania miejscowego i doustnego, kortykosteroidy, terapię hormonalną, retinoidy, leki immunosupresyjne i leczenie biologiczne. Leczenie z wykorzystaniem technik chirurgicznych dotyczy zwykle pojedynczych, niewielkich zmian i może polegać na drenażu, chirurgicznym oczyszczeniu lub wycięciu przetok i ropni.
W ostatnim czasie pojawiły się doniesienia o stosowaniu w leczeniu trądziku odwróconego z dobrymi wynikami takich technologii, jak laser diodowy, laser CO2, laser Nd:YAG (ang. Neodymium-doped Yttrium Aluminum Garnet, granat itrowo-aluminiowy domieszkowany neodymem) oraz terapia fotodynamiczna. Ze względu na efektywność niektórych typów laserów w leczeniu HS podjęto próbę oceny przydatności w leczeniu trądziku odwróconego nowej technologii, lasera Nd:YAP 1340 nm (ang. Neodymium-doped Yttrium Aluminum Perovskite, perowskit itrowo-aluminiowy domieszkowany neodymem).
Laser ten był z powodzeniem stosowany w leczeniu trądziku zapalnego poprzez uporządkowanie włókien kolagenowych i zmniejszenie nacieku zapalnego. Ponieważ HS również jest przewlekłą chorobą zapalną, podjęto próbę uzyskania pozytywnych wyników w leczeniu trądziku odwróconego za pomocą lasera 1340 nm Nd:YAP.
Wybrano trzy pacjentki, będące nosicielkami trądziku odwróconego w I lub II stadium w skali Hurleya, które przeszły bez powodzenia leczenie farmakologiczne. Przez 3 tygodnie nie była u nich stosowana terapia systemowa ani miejscowa, nie były też wcześniej leczone chirurgicznie. U wszystkich pacjentek wykluczono ciążę.
Pacjentki odbyły cztery sesje terapii laserem Nd:YAP 1340 nm (parametry: 100 mJ, 100 mtz, końcówka 8 mm). Przerwa między sesjami wynosiła 1 miesiąc. Reakcję na leczenie oceniano porównując zdjęcia wykonane bezpośrednio przed oraz 1 miesiąc po czwartej sesji laseroterapii.
Obiektywna analiza zdjęć, dokonana przez dermatologów niezwiązanych z badaniem, wykazała znaczną poprawę stanu zapalnego w każdym przypadku. Wszystkie pacjentki były bardzo usatysfakcjonowane efektami terapii, a jako niepożądane efekty leczenia wskazały jedynie łagodny rumień i ból. W ciągu 6 miesięcy po laseroterapii żadna z pacjentek nie miała nawrotu choroby.
W badaniu histologicznym wykonanym przed leczeniem obserwowano przewlekły proces zapalny ze znacznym limfocytarnym naciekiem zapalnym i dezorganizacją włókien kolagenowych. Po laseroterapii nastąpiła znaczna redukcja nacieku zapalnego i zauważalna poprawa organizacji włókien kolagenowych. Jako istotną zaletę zastosowanej terapii wskazano ograniczenie leczenia wyłącznie do dotkniętego chorobą obszaru ciała i brak ogólnoustrojowych efektów ubocznych.
Skuteczność lasera Nd:YAP 1340 nm w leczeniu trądziku odwróconego została potwierdzona, wykazano również, że laseroterapia z wykorzystaniem tego lasera w zmianach związanych z trądzikiem odwróconym w stadium I i II daje trwałe efekty, bez nawrotu choroby w ciągu sześciu miesięcy po zakończeniu leczenia. Efekty uboczne były minimalne.
Uzyskane wyniki wskazują, że udało się zidentyfikować nową, bezpieczną i skuteczną alternatywę terapeutyczną dla schorzenia, które ma poważny wpływ na jakość życia pacjenta, niezbędne są jednak dalsze gruntowne badania nad możliwością zastosowania lasera w przypadku innych stadiów trądziku odwróconego przy jednoczesnym zwiększeniu liczebności badanej populacji i wydłużeniu okresu obserwacji.
Jest to niezwykle istotne z punktu widzenia lekarza praktyka, który niejednokrotnie spotyka się z trudnościami w leczeniu trądziku, w tym trądziku odwróconego. Dostępność narzędzia pod postacią lasera Nd:YAP 1340 nm jest doskonałą alternatywą zdecydowanie rozszerzającą możliwości prowadzenia skutecznej terapii.
Dr n. med. Agnes Frankel
- dermatologia, medycyna estetyczna, anty-aging.
Dr n. med. Agnes Frankel ukończyła studia na Wydziale Lekarskim Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, gdzie również obroniła rozprawę doktorską.
W swoim podejściu skupia się na łączeniu najnowszej, sprawdzonej wiedzy medycznej z jak najbardziej naturalnym podejściem dla osiągnięcia najlepszych rezultatów terapeutycznych.
Jest autorką licznych publikacji i artykułów naukowych z zakresu dermatologii i medycyny regeneracyjnej. Wykłada na krajowych i międzynarodowych kongresach.
Swoje umiejętności doskonaliła ucząc się od światowych ekspertów m.in. w Nowym Yorku, Los Angeles, Paryżu, Berlinie. Uzyskała Międzynarodową Specjalizację Anti-Aging oraz dyplom specjalisty Europejskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging.
